UVOD

Ideja o Evropi kao kulturnoj i politički jedinstvenoj teritoriji pojavila se mnogo pre
dvadesetog veka. Mnogi pojedinci su je oblikovali na različite načine i sa različitim
ciljevima, ali je ona dugo postojala kao utopija koja nije mogla da se primeni zbog trenutnog
poretka u Evropi. U ulozi hegemona, kako političkog tako i ekonomskog, smenjivale su se
velike sile, kao što su Francuska, Engleska, Austro-Ugarska, pa se ideja o ujedinjenoj Evropi
gubila zbog sukoba ili se nacionalizovala, što je slučaj u ekspanzionističkoj politici
Napoleona Bonaparte. Potreba za uspostavljanjem unutrašnjeg mira u Evropi dovela je do
jačanja zamisli o ujedinjenoj Evropi i do pojave organizovanog propagiranja te zamisli, pa
čak i do udruživanja pokreta za ujedinjenje Evrope iz raznih zemalja. Međutim, tek sa
sazrevanjem političke svesti, usled dva svetska rata koja su donela velika razaranja i
degradaciju dotadašnjih odnosa u svetu uopšte, dolazi do ozbiljnijeg stava prema stvaranju
jednog vida ujedinjenja u Evropi. Naravno, integrisanje evropskih država je proces koji je
spor i nimalo jednostavan, te on i dalje traje menjajući svoj obim i značenje svake godine.

1.1 ISTORIJA IDEJE EVROPSKOG UJEDINJENJA

Ideja evropskog ujedinjenja nije novijeg datuma i ne vezuje se samo za drugu polovinu
dvadesetog veka. Mnogo ranije su postojali razlozi za različite koncepcije o međusobnom
povezivanju zapadnoevropskih zemalja. Ti razlozi su bili različite prirode: strateški,
interesni, istorijski, itd.
Već od šesnaestog veka se javlja zamisao u vezi sa povezivanjem nekih zemalja Evrope. Kao
prvi značajni predstavnik i protagonista ideje o stvaranju zajednice država čuvara evropskog
mira bio je francuski vojvoda Maskimilijan de Sali. On je smatrao da evropsku federaciju bi
trebalo da čine hrišćanske republike i njih bi u zaštiti mira predvodila Francuska.
Francuz demokratske orijentacije i protivnik apsolutizma kralja Luja XIV, Sent Pjer je autor
ideje o federativnoj zajednici suverenih država. Njegov doprinos se ogleda u jednom
njegovom projektu Evropske Republike koji treba da čini stabilna Alijansa država sa svojim
organima kao što bi bio savezni parlament ili savezni kongres.
Razvoju ideje evropskog ujedinjenja su doprineli Šarl Moneskje i Žan Žak Ruso. U svom
spisu pod naslovom Razmišljanja o evropskoj univerzalnoj monarhiji (1734. godine
štampan), Monteskje razmatra ideju univerzalnog evropskog ujedinjenja. Rusoov rukopris O
federaciji kao sredstvu koje kombinuje korist malih republika sa velikim državama, posvećen
je ideji i stvaranju neke vrste evropske federativne asocijacije.